homemade DIY 4 string fretted bass guitar
Na het afronden van het project “fretloze bas” was Sandra (terecht) zeer trots en tevreden over het resultaat. Zo enthousiast en tevreden dat ze gelijk maar door is gegaan met een volgend project, een gefrette bas. Hieronder volgt het verslag van de bouw. Het voordeel van het feit dat het ontwerp bijna hetzelfde is, is dat ze deze keer bijna helemaal zelfstandig aan het werk kan, behalve wanneer je natuurlijk een handje extra nodig hebt. En het resultaat is schitterend, kijk en lees maar!
Het project begon natuurlijk met het uitzoeken van het juiste hout voor de nek. Niet te slap, zacht of soepel. Het werd een esdoorn middenstreep, twee guariuba zijstrepen en wengé als buitenste, met een padoek sierstreep. We gebruiken de tekening van de vorige bas, het worden tweelingen…..
Dan wordt de nek gelijmd. Dat is het eerste klusje zodat hij daarna lang kan drogen en “zetten” voor je er aan verder moet.
De body komt uit hetzelfde stuk hout als de nek van de contrabas van Laura (zie het andere bouwverslag), een stukje oerhollands iep met een schitterende houttekening. Tussen het lijmen van de verschillende lagen van de nek, wordt hij elke keer keurig haaks en op dikte geschuurd (o.a. middenlatje – trussrod, “nek”breedte op body – elementen).
Zo passen alle onderdelen nét uit het iep. Nu nog hout kiezen voor het fretboard en de inleg voor de stippen. Het fretbord wordt uit bubinga hout. Sandra wil zelf stippen maken uit een hele mooie schelp die we op de rommelmarkt kopen. Dat wordt schitterend.
Het maken van het fretbord is helemaal onafhankelijk van het maken van de nek en body. De verschillende klussen gebeuren door elkaar heen, maar in het kader van de duidelijkheid laat ik nu eerst het maken van de nek zien, daarna het maken van het fretbord en als laatste de body.
De sleuf voor de trussrod is voor het lijmen al uit het tussenlatje gezaagd. Wel zo makkelijk. De uitsparingen voor de elementen worden met de cirkelzaag gezaagd, voor het aanlijmen van de body. Na het decouperen van de nek, wordt nu de ronding in de nek aangebracht.
Voor nu is de nek klaar. De precieze afwerking wordt pas op het eind gemaakt.
Nu het fretbord. Dat is veruit het meest tijdrovende en lastigste onderdeel van de bas afgezien van de uiteindelijke eindafstelling van de bas. Met de meeste versiering in vele stappen en het meest nauwkeurige meetwerk. We doen het deze keer in een net even andere volgorde dan met de vorige bas. Eerst, na het uitzagen natuurlijk, wordt het fretbord gevlakt m.b.v. de bandschuurmachine. Als je netjes begint is het eindresultaat ook netter. Daarna wordt de kromming in het fretbord aangebracht. Voor de gebruikte methode (aan de hand van opgeschroefde sleetjes met de juiste kromming) kan je kijken bij het verslag van de contrabas, er zijn helaas verder geen foto’s van want mam was toen niet thuis en pap stond goed op te letten….. Het fretbord van de contrabas heeft trouwens een samengestelde kromming, dit fretbord natuurlijk niet.
Daarna het “zwaarste” werk, de fretsleuven uitrekenen, tekenen en zagen. Ook direct het moeilijkste, ze moeten op de 10de millimeter juist staan.
Dat was sleuf één. Nog maar 21 te gaan….
He, he, wat een klus, de fretsleuven zijn af. Op naar de volgende stap, de binding:
Dubbele zijbinding met eerst een dun streepje wengé fineer dan een dikkere laag guariuba. Met de moeilijkheid dat het fretbord aan de bodykant niet recht is. Het guariuba moet dus voorgebogen worden, want het is te dik om zo te buigen. Onder het fretbord komt een padoek en esdoorn fineer streepje.
Het buigen van guariuba hebben we nog nooit gedaan dus er wordt eerst geëxperimenteerd. Als de juiste methode is gevonden wordt het uiteindelijke latje gebogen.
Nu kan de guariuba binding om het fretbord worden gelijmd.
Zo ziet het fretbord en de nek er nu uit. Je hebt steeds minder fantasie nodig om je het eindresultaat voor te stellen.
Nadat de guariuba binding op maat is geschuurd, aan de zijkanten, boven en onder kan Sandra aan de volgende stap beginnen: het padoek en esdoorn streepje onder het fretbord. Eerst lijmen.
Dan het padoek/esdoorn sierstreepje weer bijschuren. Daarna gebruikt Sandra een malletje om het tapse fretbord langs een rechte geleider netjes op breedte te kunnen maken.
Als je het snel zegt lijkt het niet zo veel werk: alleen de fretten en stippen nog. Maar,…. eerst moeten de fretten ongeveer op lengte worden gezaagd, daarna worden ze in de juiste kromming gebogen, daarna wordt de onderkant van de fret aan de zijkant vlak gemaakt zodat de fret over de binding kan. En geen fouten maken, er zijn er maar 2 te veel in het potje …… Dus Sandra begint met de langste fret, die past in noodgevallen misschien dan nog boven… En de gemaakte fretten netjes nummeren, anders ben je later een hele tijd aan het puzzelen. Tussen dat vermoeiende en langdradige klusjes een leuk klusje: de maken van de stippen m.b.v. een boortol en een schuurpapiertje.
Zo, het fretbord is bijna af. Het wordt schitterend.
Nu alleen nog het gat voor de kam, dat had natuurlijk beter vóór het aanbrengen van de binding kunnen gebeuren….. Een ideetje voor de volgende? Het gat moet overal even diep zijn, anders wordt je kam scheef dus na het uithakken gebruik je een frees om de diepte overal gelijk te maken.
Het fretbord is af, een mijlpaal! En een resultaat om trots op te zijn.
Nu kan het fretbord op de nek gelijmd worden. Maar eerst moeten er nog een paar klusjes aan de nek worden gedaan. De sleuf voor de trussrod wordt precies op maat gemaakt zodat hij netjes strak zit. De brug wordt ietsje verzonken, dat is mooier.
De kop moet ook nog aan de voorkant verlaagd worden. Eerst op de snelle manier, daarna vlak afwerken. Als je potloodstreepjes zet kan je zien waar er nog kuilen zitten.
Even wat anders, de body. Die is alleen nog maar uitgezaagd, maar er moet bijvoorbeeld nog een sleuf in zodat het kabeltje van de elementen naar het gat in de achterkant kan. Ook de gaten voor de potmeter moeten (netjes!) worden geboord. En het vreselijkste werk, als dat maar goed gaat….., het uitfrezen van het gat voor de elektronica in de achterkant. Daarbij kan zo veel misgaan, al was het maar een splinter die wegspringt. Gelukkig (natuurlijk) gaat alles goed.
Nu moeten de gaten voor de stemknoppen geboord worden. Precies op de juiste plek en precies haaks en geen splinters wegslaan! En je wilt natuurlijk ook dat de snaren netjes lopen, en je wilt de gaten niet te dicht bij de rand….. dus eerst maar een tekening maken en de boor slijpen.
Zo ziet het er uit, nog voor het gaten boren trouwens…..
En dan kan nu het fretbord erop gelijmd, want de nek is af! De exacte plek wordt nauwkeurig aangegeven. En nu zorgen dan het fretbord tijdens het aandraaien van de klemmen niet verschuift. We proberen de nek ook ietsjes achterover te laten buigen.
De bas is nu bijna af. Alleen de body nog aanlijmen.
Nu kunnen eindelijke de rechte stukken van de body worden afgerond. Het geheel kan daarna mooi in vorm worden geschuurd.
Nu nog mooi afronden.
Nu de body zijn vorm heeft kan de nek op de uiteindelijke dikte worden geschuurd. Ook de ronding van de nek wordt precies goed geschuurd. Veel passen en meten en een tijdje uitproberen en weer schuren…..
En dan is het tijd om te gaan schilderen, een tijdrovend klusje. Deze keer niet vanwege het vele werk, maar vanwege de lange droogtijd tussen de verschillende lagen.
Maar niet getreurd. Tussen de schilderbeurten van de body zijn er nog genoeg kleine (en grotere) afwerkingsklusjes. Zoals het maken van het dekseltje voor het elektronicagat. Eerst een gestreept exemplaar, net als de nek. Maar dat wordt unaniem afgekeurd. Dan maar een padoek plaatje met vergelijkbare houtlijnen als het iep. Goed zo, dat is wel mooi. En het vullen van de zwarte kwastgaatjes in het iep bijvoorbeeld, zonder die zwarte onderbrekingen ziet de body er veel mooier en egaler uit.
Sandra wil haar naam er natuurlijk in. En ze heeft besloten het fretbord te lakken. Omdat er fretten op zitten kan dat namelijk, en dan komt de kleur van het bubinga extra mooi uit. Ook de fretten worden mooi gepolijst.
En dan nog zo’n groter afwerkingsklusje: de kam. Die moet natuurlijk precies op de juiste hoogte gemaakt en op de juiste plek worden geplaatst. Bovendien moeten de snaarsleuven op de juiste plaats en tot de juiste diepte worden ingevijld. Eerst maar weer nadenken aan de hand van een tekening. Je wilt het liever niet opnieuw moeten doen.
Een mooi detail. Er worden kleine stipjes van polyester op de zijkant van de hals aangebracht. Met een naald wordt het polyester uit de houtnerven rondom gehaald.
En de elektronica wordt natuurlijk ingebouwd.
Zo, dat is ‘m dan!
En wat een geluid! Fantastisch.